Müzik Sözlüğü - I-L

🎶 I-İ-J 🎶 

• İdil: Huzurlu kırsal yaşamı yansıtan şiir, resim ya da bunlardan esinlenmiş müzik parçası. Türkçedeki "İdil" adıyla karıştırılmamalı, İngilizce "idyll" sözcüğünden gelir.
• İlâhi: Tanrıya ve kutsal kişilere övgü içeren kutsal şarkı. Yunancası "hymnos" şeklindedir.
• Intensity: Sesin güç, gerilim ve gürlük olarak yoğunluğu.
• Interlude: Ara müziği. İngilizce bir sözcüktür.
• Intermezzo: 16. yüzyılda acıklı bir yapıtın perdeleri arasına yerleştirilen güldürü niteliğindeki müziksel eğlence bölümleri. 19. yüzyılda operanın akışı içine yerleştirilen kısa senfonik parçalar (interlude). Senfoni, konçerto veya sonat gibi biçimlerde kısa bir bölüm. Kısa ve bağımsız piyano parçası.
• Introduction: Giriş müziği. İngilizce bir sözcüktür.
• Inversion: "12 Ses Tekniği"nde diziyi ters çevirmek. İngilizce bir sözcüktür.
• İroni: İğneli anlatım.
• İzoritim: Ritmik kalıpları yalın bir ezgi çerçevesinde yineleme yöntemi. İngilizce "isorhythm" sözcüğünden gelir.
• Janissary music: Yeniçeri müziği, Mehter Marşı.
• Jubilate: Hıristiyanlıkta Paskalya’dan sonraki üçüncü pazar günü söylenen ve sevinç yansıtan 100. mezmur. Latince bir sözcüktür.

🎶 K 🎶 

• Kafa sesi: Kafa içindeki titreşimden yararlanılarak üretilen ses. İtalyancası "voce testa" şeklindedir.
• Kakofoni: Uyumsuz ses bileşimi. Kakışım. Fransızca "cacophonie" sözcüğünden gelir.
• Kanon: Her yeni giren sesin önceki ezgiyi taklit etmesiyle oluşan bir çok sesli müzik (polifoni) türü. Yunanca "canon" sözcüğünden gelir.
• Kantat: İki veya daha çok ses için yazılmış dramatik şarkı türü. 17. yüzyılda sürekli bas eşliğinde bir sesin okuduğu dramatik şarkı. Sonradan aryalar ve resitatifler de eklenerek daha çok çalgı ve daha çok ses için düzenlenen, dekor ve kostüm gerektirmeyen bir mini operaya dönüşmüştür. İtalyanca "cantata" sözcüğünden gelir.
• Kantor: Baş şarkıcı. Luther mezhebinde dini ayinleri yöneten, beste yapan, org çalan, öğrenci yetiştiren kişi. Latince "cantor" sözcüğünden gelir.
• Kasasyon: Akşam saatlerinde, küçük topluluklarla, açık havada çalınan, süit biçimindeki bir çeşit serenat. İtalyanca "cassazione" sözcüğünden gelir.
• Kavatina: 18. yüzyıl operasında tekrarsız söylenen kısa ve lirik arya. İtalyanca "cavatina" sözcüğünden gelir.
• Kentet: Beş çalgı için yazılmış yapıt. Beşli. İngilizce "quintet" sözcüğünden gelir.
• Kettledrum: Davul. Timpani.
• Klangfarbenmelodie: Tını ezgisi. Anton Webern’in buluşu. Almanca bir sözcüktür.
• Kammermusik: Oda müziği. Almanca bir sözcüktür.
• Klavsen: Piyanonun atası olan tuşlu bir çalgı. Piyanonun atası bir enstrüman olarak bilinmekle beraber; piyano ile tek benzer yanı, iki enstrümanın da klavyeli çalgılar olmasıdır. Fakat mekanizma, ses rengi ve çalış tekniği yönünden birbirinden farklılıkları bulunmaktadır. Klavsen telleri bir mızrap ile çekerken, piyanonun çekiçleri tellere vurur. Bu da piyanonun kimi zaman vurmalı çalgılar kategorisine girmesine neden olur. Piyano mekanizmasında tuşa vuruş şiddeti çekicin tele vuruş şiddetini belirlediğinden ses şiddeti kontrol edilebilir. Klavsende ise böyle bir özellik yoktur ve tuşa nasıl basılırsa basılsın ses yüksekliği değişmez.

Klavsen

• Kolaj: Değişik müzik türlerinin, değişik gereçlerin bir arada kullanıldığı yapı. Ives’ın orkestra parçalarındaki marş, dans gibi türlerin bir araya gelişi. Sonradan teyp müziğinde değişik gereçlerin yapıştırılması. Fransızca "collage" sözcüğünden gelir.
• Koloratur: Sesin renklerle süslenmesi. Parlak geçişler ve çeviklikle sesin (aryanın) albenisini artırma. İtalyanca "coloratura" sözcüğünden gelir.
• Koloratur soprano: Akrobatik soprano. 
• Koma: Mikro aralık. Bir tam sesin dokuzda biri değerinde çok küçük aralık. Yunanca "komma" sözcüğünden gelir.
• Konçerto: Genellikle tek, bazen de birden çok çalgı için, orkestra eşliğiyle yazılmış beste. İtalyanca bir sözcüktür.
• Konservatuvar: Müzik öğrenimi için kurulmuş büyük okullar. Fransızca bir sözcüktür.
• Kontralto: En pes kadın sesi. İtalyanca bir sözcüktür.
• Konzertmeister: Senfoni veya opera orkestrasında baş kemancı. Yalnız kemanlardan ve öbür yaylı çalgılardan değil, yöneticiden sonra bütün orkestranın çalışma beraberliğinden sorumlu kişi. Almanca bir sözcüktür.
• Kromatik: Skaladaki sesleri diyatonik akışın yalınlığı içinde değil de yarım ses aralıklarla gelişen 12 Ses’in akışı içinde kullanmak. Alaca dizi.
• Kuartet: Dört çalgı veya dört ses için müzik. Dört çalgılık, veya dört seslik topluluk. En yaygın dörtlü çalgılaması, iki keman viyola ve viyolonselden kurulan topluluktur ve bu ortam için sayısız yapıt verilmiştir. Fransızca bir sözcüktür.

🎶 L 🎶 

• Lacrimosa: Acıklı, gözü yaşlı. Requiem’in ikinci bölümü Dies Irae’nin (Ağlama Günü) son kısmı.
• Lamentazione: Yalvaran, yakaran, feryat eden acıklı sesleniş. İtalyanca bir sözcüktür.
• Lamento: Ağıt. İtalyanca bir sözcüktür.
• Largo: Çok ağır, geniş (tempo). İtalyanca bir sözcüktür.
• Legato: Bağlı (çalış, söyleyiş). İtalyanca bir sözcüktür.
• Leitmotiv: Yapıt boyunca yinelenerek bir kişiyi ya da bir konuyu tanıtıcı özellikleri taşıyan, böylece yapıtın bütünlüğüne katkıda bulunan müzik motifi. Kılavuz müzik. Almanca bir sözcüktür.
• Lento: Yavaş. İtalyanca bir sözcüktür.
• Libretto: "Küçük kitap" anlamına gelir. Opera metni, opera oyunu. İtalyanca bir sözcüktür.
• Lied: Bir şiir üzerine yazılmış, genel olarak piyano eşliğindeki şarkı. Almanca bir sözcüktür.
• Lirik: şarkı sözü için yazılan şiir. İngilizce "lyric" sözcüğünden gelir.
• Lirik şiir: Eski Yunan’da lir eşliğinde okunan şiir; coşkun ve esinli.
• Lustig: Keyifli, neşeli. Almanca bir sözcüktür.
• Lütiye:  Keman ve diğer telli çalgıların yapımcısı. Fransızca "luthier" sözcüğünden gelir.

Müzik Sözlüğü sayfasına dönmek için tıklayın.